Oruç Sabır ve Cömert Olma Ayıdır.

Kur'an ve sünnette sabit olan naslardaki ibadetleri bir müslümanın yerine getirmesi Allah katında en büyük mükafatlardandır. Kul bu ibadetleri yerine getirerek Allah'a itaat, teslimiyet, sevgi, kula kulluktan kurtulup, şirk ve küfürden arınmış salih bir kul olur. Allah bizim ibadetlerimize muhtaç değildir. Asıl muhtaç olan biziz zayıf, aciz, eksiği olan ve sıkıntıları giderilmesi gereken kuldur. Bu sebeple kul bu ibadetleri yerine getirerek en büyük ihtiyaç olan ilahi rızaya ulaşır.

Oruç diğer ibadetlere oranla Allah'ın sevdiği, razı olduğu ve en çok değer verdiği ibadetlerdendir. Bütün ibadetlerin ecirlerinin hadislerde ifade edildiği üzere 10 ile 700 kadar sevap olduğunu belirtirken oruç bunda istisna edilmiştir.

Ebu Hureyre radıyallahu anhu Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'den şöyle buyurduğunu nakleder:

  كلُّ عَمَل ابن آدَم له إلا الصيام، فإنه لي وأنا أجْزِي به، والصيام جُنَّة

Âdemoğlunun her bir işi kendinedir. Oruç hariç; o benim içindir, onun karşılığını ben veririm. Aynı zamanda oruç bir kalkandır. (Buhari, Muslim)

Bu ve buna benzer hadislere baktığımızda Oruç diğer ibadetlerden 10 ile 700 katına kadar arttırılan sevaplardan istisna edilmiştir. Allah orucu tutan kimsenin bu mükafatını hiçbir sayıya bağlı kılmamıştır. Bilakis ona hesapsız bir şekilde oruç tuttuğu için mükafat vereceğini beyan etmiştir. Peki ne sebeple Allah oruç tutana hesapsız vereceğini vaad etmiştir? Bunu şu şekilde sıralayabiliriz.

1- Nefsine

2- Şehvetine

3- Kötü isteklere

4- Kötü ahlaka

5- Yeme ve içme gibi insanın en çok istediği ve arzuladığı şeyin Allah rızası için sabrederek terk edilmesi sebebiyle kuluna Allah hesapsız vermeyi vaad ediyor. Bugün yer yüzünde sapma ve batıla dadanmaya sebep olanlar zaten bunlar değil mi? Nitekim ayette;

اِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ اَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ 

Ancak sabredenlere ecirleri hesapsızca verilir.” (Zümer, 10)

Nitekim Rasulullah aleyhisselam bir hadislerinde: Ramazan ayı sabır ayı diye isimlendirmiştir.

Ebu Davud başka bir hadiste: Oruç sabrın yarısıdır. (Tirmizi)

Bir kimse sabrın şartlarını yerine getirdiğinde ibadeti lezzetini duyar ve kendisine hesapsız mükafat verilir.

Kulun Allaha karşı sabrı üç kısımdır;

Allah'a itaatte sabır, Haramlara karşı sabır ve Allah'ın takdir ettiği bela ve musibetlere karşı sabır.

1- Allah'a itaat etmek: Allahın emir/farzlarını yerine getirmek ve kulluğa dair ibadetleri yerine getirmek sabrı gerektirir. 

2- Allah'ın haramları olan: Küfürü, şirki ve içki, zina faiz ve kumar gibi haramları terk etmek sabrı gerektirir.

3-  Kulun başına gelen bela ve müsibetlere karşı sabretmesi gerekir.

Bu sebeple islamda her ibadetin kendi özgü eğitici bir özelliği vardır. Oruç burada insanı ıslah, terbiye eden, yarınlara hazırlayan ve en önemlisi sabrı öğretme gayesi güter. Bu sabırla kişi sabrın bu üç şartını yerine getirir ve Allah'a kulluğunu en güzel şekilde ortaya koymuş olur.

 مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ وَالْجَهْلَ، فَلَيْسَ ِللهِ حَاجَةٌ فِي أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ. 

"Kim yalan söylemeyi, yalanla iş görmeyi ve cehâleti terk etmezse, Allah'ın, onun yemesini ve içmesini bırakmasına (oruç tutmasına) ihtiyacı yoktur.” (Buhari)

Selef alimlerimizden biri kısmı oruçta en kolay şey yemeyi ve içmeyi terk etmektir. demişlerdir.

Cabir radıyallahu anhu şöyle demiştir: Oruç tuttuğun zaman kulağını, gözünü, dilini, yalandan ve haramdan koru. Komşuna eza vermeyi bırak, oruç tuttuğun gün vakar ve şükür sahibi ol. Oruç tuttuğun gün ve tutmadığın gün birbirine eşit olmasın.

Nice oruç tutanları vardır ki onların oruçtan olan payı açlık ve susuzluktur ve nice gecelerine ibadetle geçenler vardır ki o kişinin ondan payı sadece uykusuzluktur. (Ahmed İbni mace)

 "الصِّيَامُ جُنَّةٌ، فَلاَ يَرْفُثْ وَلاَ يَجْهَلْ، وَإِنِ امْرُؤٌ قَاتَلَهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ: إِنِّى صَائِمٌ مَرَّتَيْن

"Oruç bir kalkandır. Oruçlu, saygısızlık yapmasın, kötü konuşmasın. Eğer biri kendisiyle dövüşmeye veya sövüşmeye kalkışırsa, iki defa, "Ben oruçluyum." desin…"(Buhârî)

 "تَسَحَّرُوا فَإِنَّ فِى السُّحُورِ بَرَكَةً

"Sahura kalkın. çünkü sahurda bereket vardır."(Müslim)

"رُبَّ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلاَّ الْجُوعُ. وَرُبَّ قَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيَامِهِ إِلاَّ السَّهَرُ

"Oruç tutan nice kimseler vardır ki oruçtan nasibi sadece aç kalmaktır. Geceyi ibadetle geçiren nice kimseler vardır ki kıyamdan nasibi sadece uykusuz kalmaktır."(İbn Mâce)

" "مَنْ فَطَّرَ صَائِمًا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ غَيْرَ أَنَّهُ لاَ يَنْقُصُ مِنْ أَجْرِ الصَّائِمِ شَيْئًا

"Bir oruçluya iftar veren, o kişinin sevabı kadar sevap elde eder. Oruçlunun sevabından da hiçbir şey eksilmez."(Tirmizî

Ramazan ayında Kur'an okumak ve cömert olmak;

Hiç şüphesiz efendimiz aleyhissalatu vesellem bizim için örnek bir model ve izinden gidilen bir liderdir. O hayatın her yerinde bizim için tabi olunması gereken bir rasuldür. Bu sebeple Rasulullah aleyhisselatu vessellem Ramazan ayında orucun bize sabırı öğrettiğini ve aynı zamanda bu ayda cömert olup fakire fukara yardım etmeyi, zekat, sadaka ve infakta bulunmayı bize emretmiştir.

Bu sebeple Ramazan ayı bizim için ıslah ve terbiye ayı olmak suretiyle bize en önemli iki özelliği öğretecektir; birincisi sabır ikincisi cömertliktir.

Bir adam iki dağ arasını dolduran koyun sürüsünü istedi ve ona istediğini verdi. Kavmine geldi ve dedi ki ey kavmim teslim olun yani Müslüman olun Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem fakirlikten korkmadan veriyor. (Müslim)

Cömert olmak;

Yukarıda sabrın üç çeşit olduğunu ve bunların birincisinin Allah'a ibadette sabır, haramlardan kaçınmak suretiyle sabır ve bela ve musibetlere karşı sabırlı olmaktı. Cömert olmaya gelince işte bu Allah için insanlara infakta bulunmak, sadaka vermek, zekat vermek, insanlara güzel davranmak, iyi davranmak ve yardım etmek hiç şüphesiz cömert olmanın en önemli özelliğidir.

Allah cömerttir cömertliği sever Allah iyilik yapandır iyilik yapanı sever. (Tirmizi)

İbni Abbâs radıyallahu anhümâ şöyle dedi:

Resûllullah sallallahu aleyhi ve sellem insanların en cömerdi idi. Onun en cömert olduğu anlar da Ramazan'da Cebrâil'in, kendisi ile buluştuğu zamanlardı. Cebrâil aleyhisselâm, Ramazan'ın her gecesinde Hz. Peygamber ile buluşur, (karşılıklı) Kur'an okurlardı. Bundan dolayı Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Cebrâil ile buluştuğunda, esmek için engel tanımayan bereketli rüzgârdan daha cömert davranırdı." (Buhârî)

Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi:

Ramazan ayının son on günü girdiğinde Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem geceleri  ihyâ eder, ev halkını uyandırır, ibadete soyunarak eşleriyle ilişkiyi keserdi. (Buhârî)

Kur'an ve sünnette Ramazan ayında öğrendiklerimiz

1- Rasulullah en cömerti idi o halde biz de cömert olmalıyız.

2- Rasulullah aleyhisselam her şeye sabır gösteriyordu biz de sabır göstermeliyiz.

3- Ramazan ayında küfür, kavga, kötü sözlerden uzak durmak ve ahlakımızı düzelterek 11 aya hazırlamamız gerekir.

4-Müslümanlar arasında dayanışma yardımlaş içinde olmak.

Bu ayda çokça zikir, ibadet ve kur'an okumak.

 

Gürsel Gürbüz