Teravih Namazının Hükmü Nedir?

Teravih namazı bizzati Rasulullah aleyhissalatu vesselam’in, sahabenin ve selefin uygulaya geldiği Ramazan ayında kılınan Müstehab olan muekked bir sünnettir. Teravih namazı yatsı namazının farzından sonra vitir namazı öncesi cemaatle kılınan sünnet bir namazdır. Nitekim;

Ayşe annemiz şöyle rivayetk etmiştir; Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem bir gece mescidde namaz kıldı, insanlar da onunla birlikte namaz kıldılar sonra ertesi gün yine namaz kıldı, bunun üzerine insanlar çoğaldılar sonra insanlar üçüncü veya dördüncü günde toplandılar, fakat Rasulullah sallallahu aleyhisselam onların yanına çıkmadı, sabah olunca onlara şöyle buyurdu; yaptığınızı gördüm. Benim için de sizin yanınıza çıkmaya bir engel yoktu. Fakat bu namazın üzerinize farz kılınacağından endişe ettim bu olay Ramazan'da oldu. (Buhari)

Bu hadis teravih namazının farzı olmadığını ve Müslümanların Ramazan ayını idrak ettiklerinde bu namazı eda etmeleri sünneti müekke hükmünü aldığını doğrular. Zaten ümmet teravih namazının sünneti muekket olduğu konusunda icma etmişlerdir.

Teravi namazının rekat sayısı kaçtır?

Naslara geçmeden önce teravih namazları konusunda gelen naslara baktığımızda vitirle beraber 11 yada 13 rekat şeklinde ortaya konmuştur. Yine bununla beraber Mezhep imamlarından olan imam Ebu Hanife, imamı Şafi ve Ahmet bin Hanbele göre 20 ve İmam Malik'e göre 36 rekat teravih namazı kılınması gerektiği ortaya çıka.r

Nasları incelikten sonra alimlerin bu meseleki görüşlerini gündeme getirerek en racih görüşü sert etmeye çalışacağız.

Aişe annemiz; Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem yine Ramazan'da ne de Ramazan'dan başka gecelerde 11 rekattan fazla namaz kılmazdı. 4 rekat namaz kılardı ki onun uzunluğunu ve güzelliğini sorma sonra 4 rekat daha namaz kılardaki onun uzunluğunu ve güzelliğini sorma sonra 3 rekat namaz kılardı. (Buhari, Müslim)

Bu hadiste anlaşıldığı üzere Resulullah aleyhissalatu vessellem Ramazan ayında Teravih namazını toplamda 8 rekat kılıyor ve sonra 3 rekatta vitir namazıyla tamamlıyordu.

 كانت صلاة النبي صلى الله عليه وسلم ثلاثه عشرة ركعة

Nebi Sallallahu Aleyhisselam'ın namazı 13 rekat idi. Yani gece namazı. (Buhari)

Bu ifade ile Resulullah Efendimiz aynı şekilde vitirle beraber Teravih namazını 13 rekat olarak kılmıştır.

Bu kılınan namazlar 4'er mi yoksa ikişer şekilde kılınır mı? Sorusuna girince bu konuda Rasulullah efendimiz aleyhisselatu vesselam şöyle buyurmuştur;

 Gece namazı ikişer ikişer kılınır. (Muvatta)

Yine aynı zamanda Ömer İbni Hattab radıyallahu anh Ubey bin Kab ve Temim ed-dari'ye Ramazan'da insanlara 11 rekat namaz kıldırmalarını emretmiştir. (Muvatta)

Hanefi alimlerinden İmam Serahsi demiştir ki: '' Teravih Hanefi mezhebinde 20 rekattır.'' (Mebsut 2/145)

İbn Kudame demiştir ki: ''İmam Ahmed'e göre muhtar olan görüş 20 rekat olduğudur. Sevri, Ebu Hanife ve Şafii de böyle söylemişlerdir. İmam Malik 36 rekat olduğunu söylemiştir.'' (Muğni 1/457)

İmam Nevevi demiştir ki: ''Teravih namazı alimlerin icması ile sünnettir ve Şafii mezhebine göre de 10 selam ile 20 rekattır. Cemaat ile kılındığı gibi tek olarak da kılınması caizdir.'' (Mecmu 4/31)

İşte bunlar teravih namazının rekat sayısı hakkında 4 mezhep imamlarının görüşleri.

Şeyhul İslam İbn Teymiye demiştir ki: Kişi teravihi Ebu Hanife, Şafii ve Ahmed'in mezhebi üzere 20 rekat kılarsa veya İmam Malik'in mezhebi gibi 36 veya 13 veya 11 kılarsa güzel yapmış olur. Burada rekatların artması eksilmesi kıraatin uzayıp kısalmasına göre değişir.'' (İhtiyarat: 64)

 Suyuti şöyle dedi:Teravih hakkında gelen sahih ve hasen hadisler yalnızca teravihin emri ve adet tayin etmeksizin teşvik için gelmiştir. Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem'in 20 rekat kıldığı sabit olmamıştır. Yalnızca gecelerde rekat sayısının zikredilmediği namazlar kılmıştır. Sonra dördüncü gece Müslümanlara farz kılınıp onların da yapamayacağından korkup ertelemiştir. İbn Hacer El-Heysemi demiştir ki ''Rasulullah'ın teravihi 20 rekat kıldığı sahih değildir. 20 rekat kıldığı hakkındaki rivayet çok zayıftır.'' Fıkıh Ansiklopedisi 27/142-145

Terâvih namazı için belirli bir rekât sayısı yoktur. Aksine az kılınabileceği gibi çok da kılınabilir. Her iki şekilde de Terâvih namazı kılınabilir. Bu ise, her mescidin cemaatinin kendilerine en uygun olan rekât sayısını tercih etmesiyle mümkün olur.

"Bu konudaki hüküm geniştir. Bundan dolayı Terâvih namazını on bir veya yirmi üç rekât kılan kimse, bu fiilinden dolayı kınanamaz. Aksine Allah'a hamd olsun bu konudaki hüküm geniştir." (İbn-i Useymîn'in Fetvâları, c: 1, s: 407)

Dolayısıyla Terâvih namazı için belirli bir rekât sayısı yoktur. Aksine az kılınabileceği gibi çok da kılınabilir. 

Fakat bu konuda en fazîletli olan; Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-'den sâbit olan ile yetinmektir ki o da, ister Ramazan'da olsun, ister Ramazan dışındaki günlerde olsun, gece namazının -Terâvih namazı da bundandır- on bir rekâttan fazla olmamasıdır.

Teravih namazının fazileti;

Ramazan ayında kılınan bu Teravih namazı hiç şüphesiz kulun Allah ile bağını güçlendiren Allah'a yakınlaşmaya vesile olan en önemli ibadetlerdendir.

Teravih namazının çok önemli faziletleri vardır. Kişi bu namazları kılmakla hem Allah'ın rahmetine ve aynı zamanda büyük sevaplara ulaşır. Nitekim bir hadiste Resulullah şöyle buyurmuştur;

 من قام رمضان ايمانا واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبي

Kim Allah'ın vaat ettiği sevaba inanarak ve sevabını yalnızca Allah'tan umarak Ramazan gecelerini namaz kılarak geçirirse geçmiş küçük günahları bağışlanır. (Buhari, Müslim)

İmam Nevevi bu hadisi şerh ederken şunları demiştir: Fakihler nezdinde bilinen bu mağfiretin büyük günahların değil de sadece küçük günahlara ait olduğudur.

Hafız İbni Recep şöyle demiştir: Bilmelisin ki Ramazan ayında Mümin nefsi için iki cihat bir araya gelir. Oruç tutmak suretiyle gündüz cihat'ı namaz kılmak/teravih suretiyle de gece cihadı. Kim bu iki cihatı bir arada bulundurursa ecri hesapsız olarak verilir.

 كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يجتهد في العشر الاواخر ما لا يجتهد في غيره

Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem Ramazan'ın son 10 gününde diğer günlerden daha fazla ibadet ederdi. (Müslim)

Teravih namazı cemaatle mi kılınır?

Teravih namazı bireysel olarak evde kılındığı gibi cemaatle de kılına bilinir cemaatle kılınması daha eftal ve doğru olandır. Kadınlara gelince onların evde teravih namaz kılmaları daha efdal ve doğru olandır.

Nitekim imam Nevevi: imam Şafii ile ashabı, imam Ebu Hanife, Ahmet ve Maliki fakihlerin bazısı Teravih namazı konusunda şöyle demişlerdir: Ömer bin Hattab ve sahabe gibi cemaatle kılması daha faziletlidir. Nitekim Müslümanları bu hal üzere cemaat kılmaya devam etmişlerdir.

Nitekim Abuzer radıyallahu anhu şöyle rivayet etmiştir;

 من قام مع الامام حتى ينصرف كتب له قيام الليلة

Teravih namazını imamla birlikte sonuna kadar tamamlayan kimse o geceyi bütünüyle ibadetle geçirmiş gibi sevap yazılır. (Tirmizi)

Bununla birlikte bir kimse Terâvih namazını evinde kılarsa, ona bir günah yoktur ve namazı sahihtir. Ramazan ayının dışında meşrû olan ise, bir kimsenin gece namazını evinde kılmasıdır. 

Kadına gelince, onun Terâvih namazını evinde kılması daha fazîletlidir. Fakat mescitte kılmak isterse, Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-'in şu emirleri gereği namazını mescitte kılmasına engel olunmaması gerekir: 

“Kadınlarınızı mescitlerden alıkoymayın; evleri onlar için daha hayırlıdır." (Ebu Davud.) 

Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem: "Allah'ın kadın kullarını, Allah'ın mescitlerinden alıkoymayın."  (Buhârî, Müslim) 

Teravih namazı ne zaman başlar?

Ramazan ayının ilk gecesinde teravih namazı başlar, yani hilalin gözüktüğü gece veya Şaban ayının otuzu tamamladığı gece teravih namazı başlar.

Aynı şekilde Ramazan ayı hilalin gözükmesiyle veya Ramazan ayı otuz güne tamamlandığı gece (bayram gecesi) teravih namazı kılınmaz. Böylece teravih namazı Ramazan ayının gündüzüyle alakalı değildir. Teravih, ayın başladığı gece ile başlar ve bittiği gecede sona erer.

Ramazan dışında teravih namazı bidattır. İnsanlar Ramazan dışında mescitte toplanıp cemaatle teheccüd namazı kılmaları bidattır. Ancak bazen evinde cemaatle kılmasında bir sakınca yoktur. Bunu Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem yapmıştır. “Allah Resulu bir keresinde İbn Abbas ile kılmış, bir keresinde de ibn Mesud ile kılmış başka zamanda da Huzeyfe bin el Yeman ile cemaatle evinde kılmıştır. Ancak bunu sürekli bir adet haline getirmediği gibi mescitte yapmamıştır. (Şerhul mumti (4/60-61)

 

Gürsel Gürbüz